کد مطلب:93728 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:442

گستردگی و تنگی رزق











در آیات فوق آمده بود، كه: خداوند روزی را برای هر كس بخواهد گسترده

[صفحه 74]

و برای هر كس بخواهد تنگ می كند، این تعبیر كه در آیات فراوانی تكرار شده، ممكن است، این توهم را ایجاد كند كه: نظام روزی، نظامی است كه: به كلی از دست انسان خارج است بنابراین اگر گروهی متنعم و گروه دیگری محرومند، همه به خواست خدا است، و كاری از ما ساخته نیست، و این می تواند دستاویزی مناسب برای كسانی باشد كه اصل مذهب را زیر سئوال می برند، و آن را مولود حركتها و طرحهای استعماری می پندارند!

ولی اگر در همان آیات و روایات اسلامی دقت كنیم، و در عوامل تنگی و گستردگی روزی بیندیشیم، تفسیر این آیات و اسرار این مطلب كاملا روشن و سمپاشیها برچیده می شود. كرارا گفته شده كه: تعبیر «مشیت الهی» مفهومش اراده بی حساب و كتاب نیست، بلكه اراده ای است، آمیخته با حكمت.

حكمت خدا ایجاب می كند كه: هر كس تلاش و كوشش و فداكاری بیشتری داشته باشد، روزیش را گسترده تر گرداند،: «و ان لیس للانسان الا ما سعی»[1] (انسان بهره ای جز نتیجه تلاش و كوشش خود ندارد) «و كل نفس بما كسبت رهینه»[2] « (هر انسانی در گرو اعمال و كوششهای خویش است).

هر كس تقوا پیشه كند خداوند گشایشی به كار او می دهد، و از آنجا كه انتظار ندارد روزیش می بخشد، «و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب»[3].

آری تقوا موجب حاكمیت عدالت اجتماعی، و عدالت اجتماعی سبب گسترش روزیها است.

[صفحه 75]

این بحث را نیز با حدیثی از علی (ع) به پایان می رسانیم كه فرمود: «ان الاشیاء لما ازدوجت ازدوج الكسل و العجز فنتجا بینهما الفقر»[4] (هنگامی كه (در آغاز) موجودات با هم ازدواج كردند، تنبلی و ناتوانی هم با هم عقد زوجیت بستند، پس فرزندی از آنها متولد شد بنام فقر).

مرحوم الهی در ذیل این فراز (فقسم بینهم معایشهم و وضعهم من الدنیا مواضعهم) گوید:

بنای عدل را ستوار بنهاد
به هر كس هر چه لایق بود آن داد

چو خوش گفت آن سخن سنج حقیقت
زایزد بر روانش باد رحمت

جهان چون چشم و خط و خال و ابروست
كه هر چیزی بجای خویش نیكوست

چو خوش ترتیبی آن نظم آفرین داد
كه بر حسن نظامش آفرین باد

كیانی نظم امكان بی كم و كاست
چو طبق علم ربانی بیاراست

ز تاثیر سبب و آن گه مسبب
مقامات خلائق شد مرتب

[صفحه 77]


صفحه 74، 75، 77.








    1. سوره نجم آیه: 39.
    2. سوره مدثر آیه: 38.
    3. سوره طلاق آیه: 2.
    4. وسائل الشیعه جلد 12/ 38.